Pompy ciepła typu powietrze–woda coraz częściej trafiają do nowych i modernizowanych domów. Przyciągają prostą zasadą działania, niskimi kosztami utrzymania i tym, że potrafią ogrzać budynek nawet wtedy, gdy za oknem panuje mróz. Ale jak dokładnie działa taka pompa, ile naprawdę kosztuje w użytkowaniu i czy faktycznie się opłaca? Sprawdźmy to krok po kroku.
Jak działa pompa ciepła powietrze–woda?
Pompa ciepła powietrze–woda nie produkuje ciepła w klasyczny sposób, lecz przenosi je z jednego miejsca do drugiego – konkretnie z powietrza zewnętrznego do instalacji grzewczej w domu. Wewnątrz urządzenia krąży specjalny czynnik roboczy, który ma zdolność wrzenia w bardzo niskich temperaturach. Nawet przy kilku stopniach poniżej zera potrafi „zebrać” energię z powietrza i oddać ją wodzie w instalacji centralnego ogrzewania.
Proces przypomina działanie odwróconej lodówki. Czynnik chłodniczy najpierw pobiera ciepło z powietrza, potem trafia do sprężarki, która zwiększa jego temperaturę i ciśnienie. Następnie oddaje energię do wody grzewczej w domu, po czym wraca do stanu wyjściowego i cały cykl zaczyna się od nowa. Dzięki temu system działa niemal bez przerwy, utrzymując stabilną temperaturę w pomieszczeniach.
Rodzaje pomp powietrze–woda – monoblok czy split?
Na rynku dostępne są dwa główne typy urządzeń: monoblok i split. Różnią się one przede wszystkim budową i sposobem montażu. W pompie monoblok wszystkie elementy – sprężarka, parownik i skraplacz – zamknięte są w jednej obudowie, która stoi na zewnątrz budynku. Dzięki temu instalacja jest prostsza, ale wymaga dobrej izolacji przewodów wodnych, żeby zimą nic nie zamarzło.
Pompa typu split składa się z dwóch części: zewnętrznej (z parownikiem) i wewnętrznej (z wymiennikiem ciepła). To rozwiązanie często wybierane w nowych domach, bo jest cichsze i lepiej chroni instalację przed mrozem. Z drugiej strony, wymaga uprawnień do montażu układów chłodniczych, co może nieco podnieść koszt instalacji.
Od czego zależy koszt eksploatacji pompy ciepła?
Koszty użytkowania pompy ciepła powietrze–woda mogą się znacznie różnić w zależności od kilku czynników. Największe znaczenie ma efektywność urządzenia, czyli to, ile ciepła wytwarza z jednej kilowatogodziny prądu. Parametry te opisują wskaźniki COP (chwilowy) i SCOP (sezonowy). Im wyższy SCOP, tym mniejsze rachunki za prąd.
Na zużycie energii wpływa też izolacja budynku. Dobrze ocieplony dom potrzebuje mniej ciepła, więc pompa pracuje krócej i zużywa mniej prądu. Ważne są również temperatury zewnętrzne – im chłodniej na dworze, tym trudniej o wysoką sprawność, choć nowoczesne pompy radzą sobie nawet przy -20°C.
Nie bez znaczenia jest rodzaj instalacji grzewczej. Pompy najlepiej współpracują z ogrzewaniem podłogowym, które wymaga niższej temperatury wody niż grzejniki. Dzięki temu urządzenie pracuje wydajniej i taniej.
Ile kosztuje montaż pompy ciepła powietrze–woda?
Cena zakupu i montażu pompy ciepła zależy od mocy urządzenia, producenta oraz zakresu prac instalacyjnych. W przypadku domu o powierzchni około 120 m² koszt inwestycji najczęściej mieści się w przedziale od 43 do 66 tysięcy złotych. W tej kwocie zawiera się sama pompa, montaż hydrauliczny i elektryczny, a także elementy towarzyszące – zbiorniki, pompy obiegowe czy sterowanie.
Warto pamiętać, że to inwestycja długoterminowa. Pompa ciepła potrafi służyć nawet kilkanaście lat, a oszczędności z bieżącej eksploatacji z czasem zwracają początkowe nakłady. Coraz częściej można też skorzystać z dotacji, które obniżają koszt instalacji – np. w ramach programu „Czyste Powietrze” lub ulg podatkowych na termomodernizację.
Ile kosztuje ogrzewanie pompą ciepła powietrze–woda?
Przykładowo, dom o zapotrzebowaniu cieplnym 10 000 kWh rocznie i pompie o współczynniku SCOP = 3,5 zużyje około 2 850 kWh prądu w sezonie grzewczym. Przy cenie energii na poziomie 1,10 zł/kWh daje to roczny koszt ogrzewania w granicach 3 100 zł.
Dla dobrze ocieplonych domów jednorodzinnych rachunki mogą być jeszcze niższe – nawet w przedziale 1 500–2 500 zł rocznie, w zależności od wielkości budynku i sposobu użytkowania. Do tego trzeba doliczyć koszt prądu potrzebnego do przygotowania ciepłej wody użytkowej, ale i tak jest to rozwiązanie znacznie tańsze niż ogrzewanie gazem czy olejem opałowym.
Doświadczony budowlaniec z 20-letnim stażem w zawodzie. Najpierw zajmował się budownictwem przemysłowym, a potem praktycznymi remontami. Prywatnie miłośnik hokeju oraz genealogii.