Jeśli planujesz budowę lub remont i zależy ci na bezpieczeństwie przeciwpożarowym, prawdopodobnie prędzej czy później trafisz na hasło „płyty ognioodporne”. Ale co to właściwie znaczy? Czy taka płyta naprawdę chroni przed ogniem? W tym artykule pokażę Ci, czym dokładnie są żaroodporne płyty gipsowe, w jakich sytuacjach mają sens, jak działają i jakie mają ograniczenia.
Czym różni się płyta ognioodporna od zwykłej płyty g-k?
Na pierwszy rzut oka wyglądają tak samo. Te same wymiary, ten sam montaż, podobna waga. Ale wewnątrz jest kluczowa różnica: płyta ognioodporna (czyli taka, która w klasyfikacji ma oznaczenie DF) ma zmodyfikowany rdzeń gipsowy z dodatkiem włókien szklanych oraz związków opóźniających rozkład pod wpływem ciepła. Dzięki temu dłużej zachowuje swoje właściwości mechaniczne podczas pożaru. Nie jest niepalna, ale skutecznie opóźnia rozprzestrzenianie się ognia.
Standardowa płyta gipsowo-kartonowa ulega zniszczeniu w temperaturze około 100–120 °C – dokładnie wtedy, gdy zawarta w niej woda krystaliczna zaczyna się uwalniać. W przypadku płyty ognioodpornej ten proces jest wydłużony, a struktura utrzymuje się nawet przy 200–250 °C. Właśnie dlatego montując systemową przegrodę z takich płyt, możesz uzyskać odporność ogniową nawet do EI 120, czyli dwie godziny ochrony.
Oznaczenia: co oznacza DF i dlaczego nie każda płyta „Fire” jest taka sama?
Zgodnie z normą PN-EN 520, płyta ognioodporna powinna mieć symbol DF lub DFH2 (jeśli jest również odporna na wilgoć). Litery oznaczają:
- D – płyta gipsowo-kartonowa,
- F – zwiększona odporność ogniowa,
- H2 – nasiąkliwość poniżej 10%, czyli nadaje się do pomieszczeń wilgotnych.
Oznaczenia handlowe są często mylące. Producent może nazwać swoją płytę „Fireboard” czy „płyta kominkowa”, ale dopiero certyfikat klasy reakcji na ogień oraz dopuszczenie do systemu pozwala mówić o rzeczywistej ochronie. Jeśli chcesz mieć pewność, szukaj w dokumentacji symboli klasyfikacyjnych EI oraz klasy reakcji na ogień (najlepiej A2-s1,d0 – materiał niezapalny o bardzo niskiej emisji dymu i bez płonących kropli).
Gdzie stosuje się żaroodporne płyty g-k?
Najczęstsze zastosowania to:
- zabudowa kominków i ścian przy piecach (ale uwaga – o tym niżej),
- przegrody oddzielenia pożarowego między strefami pożarowymi – np. między garażem a domem (zgodnie z WT 2022 §275),
- ścianki działowe w budynkach użyteczności publicznej, magazynach i halach,
- obudowa szybów instalacyjnych, kanałów wentylacyjnych i przewodów elektrycznych,
- sufity podwieszane o klasie EI 30–60,
- obudowa stalowych konstrukcji nośnych – jeśli chcesz wydłużyć ich nośność ogniową.
W domach jednorodzinnych najczęściej używa się płyt DF w dwóch przypadkach: na poddaszach (gdzie więźba dachowa wymaga zabezpieczenia) i między garażem a częścią mieszkalną. W obu sytuacjach obowiązują konkretne wymagania – ściana musi mieć odporność ogniową minimum EI 60, co oznacza dwie warstwy płyt po każdej stronie rusztu + wypełnienie z wełny mineralnej o gęstości minimum 50 kg/m³.
A co z kominkiem? Czy płyta ognioodporna wystarczy?
To jedno z najczęstszych nieporozumień. Płyty ognioodporne (DF) sprawdzą się przy obudowie kominka, ale tylko wtedy, gdy są oddzielone od źródła wysokiej temperatury – np. szyby kominkowej czy rury dymowej – warstwą izolacji (np. wełną mineralną, płytą krzemianowo-wapniową lub matą z włókna ceramicznego). Nie są one odporne na bezpośredni kontakt z powierzchniami o temperaturze powyżej 300 °C – a takie warunki mogą występować przy rozgrzanej rurze kominkowej już po kilkunastu minutach palenia.
Jeśli budujesz zabudowę kominka z płyty DF, musisz zastosować:
- wełnę mineralną wysokotemperaturową o temp. topnienia powyżej 1000 °C,
- warstwę szczeliny powietrznej lub podparcie z płyt Promasil, Promatect, Silca itp.,
- ruszt systemowy z certyfikatem do zastosowań ogniowych.
W przeciwnym razie płyta DF może się odkształcić, zżółknąć, a nawet ulec dezintegracji – nie chroniąc niczego, a wręcz pogarszając sytuację przy ewentualnym pożarze.
Jakie są właściwości i parametry techniczne?
Dobrej jakości płyta DF (np. Knauf GKF, Rigips PRO Fire+, Siniat Nida Ogień Plus) ma:
- grubość 12,5 mm (czasem dostępne 15 mm lub 18 mm),
- wagę około 10–13 kg/m²,
- klasę reakcji na ogień A2-s1,d0,
- możliwość uzyskania przegrody EI 30 do EI 120 w systemie,
- cenę około 16–25 zł za m².
W warunkach laboratoryjnych przegroda z dwóch warstw płyt DF na profilach CW 75 + wypełnienie z wełny mineralnej osiągała odporność EI 60 – czyli 60 minut bez przepuszczenia ognia i dymu. Oznacza to, że taka przegroda daje ci realną ochronę i czas na reakcję w razie zagrożenia pożarem. Dla porównania – standardowa przegroda z pojedynczą płytą zwykłą typu A ulegnie zniszczeniu w kilka minut.
Doświadczony budowlaniec z 20-letnim stażem w zawodzie. Najpierw zajmował się budownictwem przemysłowym, a potem praktycznymi remontami. Prywatnie miłośnik hokeju oraz genealogii.